Vacuumvormen met een zelfbouw VacuForm
Tunnelportalen, steunmuren en grondplaten kosten best wel wat, maar ze zijn heel eenvoudig na te maken met een vacuform. Hoe maak je een vacuvorm en hoe gebruik je het ding om te vacuformen.
Allereerst de naam vacuform (of vacuvorm als afkorting en vacuumvormen voluit geschreven, alles is te gebruiken volgens mij). De naam zegt direct al iets: met een vacuum maak je een vorm. (of een Form in het engels, vandaar de F of de V). Als materiaal gebruik je plaatjes styreen (te koop in de modelbouw winkel onder de merknaam Evergreen), om het geheel vast te houden een frame van aluminium, voor het warmstoken de oven of een barbeque en als laatste een vacuumbox.
Allereerst maken we met wat aluminium U profieltjes aan frame. Het frame moet net zo groot zijn als de stryreen plaatjes die je straks gaat gebruiken:
Echt ingewikkeld is het niet. Wat zagen, popnageltjes en wat hoekprofiel en klaar ben je. De meeste tijd zit hem in het opmeten van het geheel.
Als je de twee frames klaar hebt haal je bij de boekhandel een handjevol foldback clips op. Die dingen kosten een paar cent per stuk en je bent er (ongeveer) acht nodig. Ze klemmen lekker stevig en zijn als ze slapper worden ook weer makkelijk vervangbaar.
Met de foldback clips kun je nu de twee frames met elkaar verbinden zodat je straks tussen de twee profieltjes je plaatje styreen kunt klemmen:
Het eerste gedeelte is nu klaar. De volgende stap is een manier vinden om het styreen op een veilige manier warm te maken. Je kunt het geheel straks ook in een electrische oven doen, maar zelf hebben we ervoor gekozen om er een spotgoedkope barbeque aan op te offeren. Voor die 10 euro kun je het toch niet laten?
Je sloopt als eerste het hele onderstel van de BBQ af. Poten, plaatje, opvangbakjes… allemaal rommel wat zo in de afvalbak kan:
Wat je overhoudt is een kale barbeque die je op de grond kunt zetten. Helemaal kaal, alleen het rekje wat direct boven de verwarmingselementen zat is gebleven:
Je zou je frame met styreen er zo op kunnen leggen, ware het niet dat je styreen (als het warm wordt) gaat uitzakken waardoor het je verwarmingselement zal raken. Het rekje zal dus iets hoger moeten liggen, of je moet iets anders verzinnen om wat meer ruimte te maken tussen het verwarmingselement en je stryreen. Zelf hebben we het orginele rekje uit elkaar gesloopt om een hogere houder te maken:
Met je frame erop heb je dan de volgende constructie gebouwd. Stabiel genoeg en niet te zwaar om mee te slepen:
Klem nu tussen de twee profielen van het frame een plaatje styreen en we zijn klaar voor de volgende stap: het maken van de vacuumbox.
Je bent voor de vacuumdoos een paar plankjes nodig, wat schroeven en PU lijm. Je kent dat spul wel… het zet uit als het droogt.
Maak nu een kistje wat precies in je frame past. Je frame zal er dus (als je het niet tegenhoudt) er zo overheen zakken. Liijm alles luchtdicht vast met PU lijm zodat je straks geen valse lucht aanzuigt. Wees vooral niet te zuinig met de lijm, het moet ECHT dicht:
Zoals je kunt zien zit er aan 1 kant een extra blokje hout ter versteviging. Daardoorheen boor je nu een gat wat net groot genoeg is om een stofzuigerslang doorgheen te steken. Niet teveel ruimte geven, het moet mooi strak erdoorheen passen:
Aangezien je frame om het doosje heenvalt moet je wat blokjes om de randen zetten zodat straks je plaatje styreen precies op de bovenkant van je doosje rust. Met wat ijzertjes maak je direct een geleider aan drie kanten zodat je frame straks tijdens het zuigen in 1 klap op je doosje past. Als het plastic warm is heb je seconden de tijd om te werken, dus gefriemel wil je niet hebben. Zuig, pats, klaar. En niet: passen, meten, rommelen, plastic weer koud, fout….
Aan de binnekant van het bakje maak je met wat dunne(!!) latjes een randje waar straks een gaatjesbord op kan rusten. Neem vooral een dun latje waardoor je niet teveel ruimte verliest aan de randen van je vacuumbox:
Smeer nu alles even in met lak of verf om alles netjes af te werken. De binnekant hebben we zelf zwart gemaakt, de buitenkant is ingemeerd met parketlak. Staat net even wat fraaier en beschremt tegen vieze vingers:
Aan de bovenkant maak je netjes passend een gaatjesbord. Zelf hebben we een aluminium plaatje gehaald bij de bouwmarkt met gaten van drie milimeter, maar een houten plankje met veel(!!!) gaatjes werkt ook prima. We hebben we na de eerste paar testen een kruis in de doos gemaakt om het doorzakken van het aluminium plaatje tijdens het afzuigen te voorkomen:
En de rest is kinderspel. Neem een plaatje styreen (zelf gebruiken we styreen van 0,5mm en 0,75mm) en maak dat GOED warm op de barbeque. Het moet zo warm zijn dat het lekker doorzakt naar beneden. Zo nu en dan draai je het geheel even om zodat alle kanten super warm zijn, maar niet verbranden. Let op! Je aluminium frame wordt ook warm, dus pas op voor je vingers:
Leg op je vacuumbox wat orginelen (in dit geval wat tunnelportalen en wat steunmuutjes) en zet de stofzuiger aan. Lekker laten loeien, niets van het geluid aantrekken:
Als je stryreen GOED warm is leg je HEEL snel je styreen op je bakje en zie…… alles zuigt perfect om je orgineel heen en je maakt in een seconde een copie van alles. Als je styreen niet goed warm is kun je nog wat bijstoken met een verfbrander o.i.d. zodat alles goed aansluit:
Alhoewel je wel wat verliest aan details is deze manier perfect om dit soort spullen enorm goedkoop te copieeren. Een plaatje kost ongeveer een euro, en voor dat geld heb je niet (in dit geval) wat muurtjes en portaaltjes. Al met al, zeker voor wat stukken in de achtergrond, een prima manier om goedkoop materiaal in te zetten voor de bouw van je modelbaan. VacuFormen: een leuke aanrader die aanzet tot meer creativiteit!
