De modelspoor locomotief smeren of niet
Een vraag die we vraag krijgen: hoe en waarmee smeer ik een modeltrein / locomotief? Meestal is het beste antwoord: niet. Maar laten we eens kijken waarom niet, en als het toch moet, hoe dan wel?
Laten we eens kijken naar het “slachtoffer” van vandaag. Een standaard minitrix locomotiefje wat we gebruiken om decoders makkelijk mee te testen. Een niet al te ingewikkeld stukje speelgoed dus een prima lokje om het mee uit te leggen.
Laten we eerst eens beginnen met welke olie. In dit geval gebruiken we naaimachine olie (super dun), maar bij de modelspoor vakhandel is er ook prachtige olie te koop. Aangezien je jaren met een potje doet hoef je daar niet op te bezuinigen. Wat je vooral NIET moet gaan gebruiken is WD40 en ander spul wat wel op olie lijkt, maar het niet is. Idem motorolie voor je auto wat te dik is. Dus haal gewoon even een potje bij een goede winkel en klaar ben je. En dan.,.. dan zoek je een naald…
Met die naald prik je een gaatje in het tuitje van het flesje. Waarom knip je het hele tuitje er niet af? Omdat het gat dan snel VEEL te groot wordt en de olie straks overal komt waar je het niet wilt. Met een naald wordt het een mooi klein gaatje en dicht je straks ook direct de boel weer netjes af. Een simpele tip waar we al veel plezier aan hebben gehad.
Daarna pak je (bijvoorbeeld een deksel van een jampot en daar doe je iets(!) olie in…. een paar druppels zijn vaak al voldoende:
Neem nu met de naald één druppel uit die deksel. Desnoods een paar keer proberen, de doelstelling is één druppel. Meer is niet nodig. Voordeel van deze manier werken is dat je heel precies de gewenste hoeveelheid kunt bepalen voor(!) je het in de loc smeert.
Waarom zo weinig? En daarmee komen we tot het belangrijkste in dit verhaal: er gaan meer lokjes stuk door een teveel aan olie dan een tekort. Waar olie zit wil graag vuil vast blijven plakken en dat wil je echt niet. Als een lok niet goed rijdt is de oorzaak 99 van de 100 keer niet een tekort aan olie, maar vuil op plekken waar je het niet wilt hebben. Zoals in de tandwielen, op de stroomafnemers en nog meer. Dus als die niet goed rijdt moet je hem schoonmaken. En pas na het schoonmaken (want daarmee haal je meestal ook alle olie weg) breng je weer minimaal(!) wat olie terug. (zie https://www.nproject.org/algemene-tips/onderhoud-van-de-locomotief voor het schoonmaken van je treinen)
Aan de andere kant: smeer vooral die locomotief VOL met olie. Hoe voller hoe beter. Waarom? Dan gaat het ding steeds slechter rijden, wordt die uiteindelijk verkocht want dat )(#&$) ding doet het niet goed en kunnen wij hem kopen voor een prikkie op een modelspoorbeurs. Waar de verkoper dan (te vaak) weer zegt: “hij loopt wat slecht, dus hij is even een smeerbeurt nodig”, wat we natuurlijk negeren. Dus we kopen dan het brakke ding, halen hem helemaal uit elkaar en maken alles eerst schoon, brengen een paar druppels olie aan en hebben dan voor een prikkie uw locomotief gekocht. Leuk! Voor ons…
Als een verkoper dus zegt “het ding doet het niet goed en is wat olie nodig”… trap er niet in! Het is echt één van de slechtste adviezen die we steeds weer horen. Waar olie zit blijft vuil plakken en op contactpunten waar olie zit komt de stroom niet meer goed door… Dus als er een argument is om een lokje juist(!) te laten liggen is het wel als een verkoper zegt: “hij moet even gesmeerd worden, dan doet die het weer goed… “
Als een locomotief lang stil heeft gelegen kan het vet (niet de olie) wel hard worden, dus dan is nieuw vet wel de oplossing. Maar… dan moet je wel eerst het oude vet en alle olie verwijderen en niet domweg olie of vet erbij gaan smeren. Op https://www.nproject.org/algemene-tips/onderhoud-van-de-locomotief kun je lezen hoe je de locomotief schoon kunt maken. Als je die dus helemaal schoon hebt gemaakt kan er nieuwe olie op. Dus ook daar: meneer er moet even nieuw vet op, is niet “even”… als je het goed wilt doen moet het hele ding uit elkaar en moet je echt weten wat je doet.
Één druppel is vaak al veel, dus daarom gaan we op deze manier aan de slag. Laten we beginnen met de makkelijkste delen, de tandwielen onderaan de locomotief:
Je brengt per tandwiel maximaal een halve druppel aan. Meer is meestal niet nodig. Dus in dit geval gaan er totaal 2 druppels olie op de onderste tandwielen. Tot zover het makkelijkste gedeelte en nu moet het geheel toch echt verder uit elkaar worden gehaald tot je de motor eruit kunt halen.
Nu je de motor eruit hebt gehaald breng je maximaal één druppel olie aan op de lagertjes. NIET MEER, liefst minder. Als je meer aanbrengt, loopt het de motor in, komt het op de koolborstels en wordt de stroomafname al snel verstoord. Dus ook hier: minimaal!
En op de wormwielen… breng je geen olie aan, maar vet. Wij gebruiken doorzichtige kogellager vet wat we gewoon bij het auto bedrijf om de hoek halen. Ook hier: minimaal aanbrengen. Aangezien het oppervlak van het wormwiel groter is en het vet een stuk dikker dan de olie houden we zelf de hoeveelheid aan van het knopje van de kopspeld. Een klein bolletje is al snel voldoende.
En daarmee zijn we klaar met het smeren van dit locomotiefje. Als je goed hebt geteld zitten er in deze trein dus maximaal 4 druppels olie, en twee speldenknopjes vet. En inderdaad, dat is weinig. Want eerlijk gezegd is het in 99% van de gevallen: beter te weinig olie dan één druppel te veel.
Als je wilt weten hoe je de motor (voordat je hem voorziet van nieuwe olie) schoonmaakt, verwijzen we je graag naar: https://www.nproject.org/algemene-tips/onderhoud-van-de-locomotief en we wensen je vooral weinig smeerplezier.
