Modelspoor, veiligheid en uw gezondheid.

Huisjes plakken, spoortjes zagen en een trein opnieuw spuiten. Allemaal erg leuk om te doen, maar let u wel een beetje op uw gezondheid? Met uw modelbaan aan de slag met een paar vingers minder kan wel…..maar als het een beetje kan liever niet.

Onderstaande tips zijn niet bedoeld om nachtmerries te veroorzaken, maar willen je wel een handreiking geven om je modelspoorhobby op een gezonde manier te blijven beleven. 

Gebruik het juiste gereedschap voor de juiste klusjes. Een schroevendraaier is bedoeld om schroeven mee te draaien (duh..), en een vijl om te vijlen. Ja, je kunt met een vijl wellicht schroeven ergens indraaien, maar afgezien van het gemak van de juiste schroevendraaier en  het niet kapot draaien van de schroefkop, schiet een vijl wat sneller in je vingers als je die op deze manier gebruikt. Als je je gereedschap gebruikt waarvoor het is bedoeld gaat het ook nog eens langer mee. Lees: goedkoper! (speciaal voor de Hollanders onder ons)

Goed en passend gereedschap hoeft echt niet duur te zijn, en in de rommelbak bij de bouwmarkt liggen ook kleine schroevendraaiers e.d. die weinig kosten en prima voldoen. Wel gaat iets duurder gereedschap langer mee, en hoef je dat dus minder te vervangen. Maak zelf een afweging wat het beste bij jou past.

Zijn je mesjes bot geworden of is de schroevendraaier een priem geworden door het vele gebruik? Koop gewoon eens een nieuw setje. Met een bot mes ga je sneller te hard drukken en wrikken, en die schroevendraaier begint een voorliefde te krijgen voor vingers en andere ledematen. 

Lijmen en gebruik van oplosmiddelen hoort ook bij de hobby, maar sommige soorten zijn niet goed voor uw gezondheid als u ze verkeerd gebruikt. Lijm op waterbasis verdient de voorkeur, maar helaas is dat niet altijd een oplossing voor het plakken. Blijft over de lijmen die oplosmiddelen bevatten en natuurlijk de oplosmiddelen zelf. Denk daarbij aan bijvoorbeeld de terpentine, wasbenzine, thinner en MEK gebaseerde soorten. Over het algemeen gebruiken we minimale hoeveelheden wardoor ook het risico minimaal is, maar toch blijft een waarschuwing wel van toepassing. Afgezien van de brandbaarheid van diverse lijmen staan sommige lijmen ook berucht om de kankerverwekkende stoffen die erin zitten. Ventileer de ruimte waar u bezig bent dus altijd goed, en sluit de potjes goed af na gebruik en tijdens de koffiepauze.

Gebruik je secondelijm? Houdt een potje aceton in de buurt. Als je toch je vingers aan elkaar hebt gelijmd krijg je het daarmee weer los. Aceton zelf is ook weer een oplosmiddel, dus zie bovenstaand voor de aandachtspunten die daar weer voor zijn.

Na het plassen, handen wassen. Goed advies, maar na het rommelen met oplosmiddelen en andere zaken is het ook van belang om je handen even te wassen. Afgezien van de stank die sommige oplosmiddelen afgeven (niet leuk voor de rest van het gezin) dringen sommige middelen door de huid heen. (en dat wil je niet)

Twijfel je aan een oplosmiddel of dit wel zo goed is voor je tere huidje? Daar zou je wel eens gelijk in kunnen hebben. Koop eens “dokters handschoentjes”. Kosten weinig, en vooral met verven en airbrushen wel zo gemakkelijk. Na het verven of schoonmaken gooi je ze gewoon weg. Scheelt uren boenen, vreemde nagellak op plaatsen waar je het niet wilt, en voorkomt dat de oplosmiddelen uren op je huid blijven zitten. 

Gebruik je een airbrush of een spuitbus met verf? Let op brandgevaar en “open vuur” tijdens gebruik. Ventileer, ventileer, ventileer. De huisgenoten, de planten, behang en ook de kat en hond zullen je dankbaar zijn. Oh ja…het is ook gezonder voor je eigen lichaam. Wat wil je nog meer? 

Geen modelbaan zonder stroom, spanning en draadjes. Alhoewel de lagere voltages geen probleem zouden mogen zijn blijft het wel even opletten. Afgezien van de financiële schade (decoder stuk, en trein defect), vindt je eigen lichaam het ook niet zo prettig een schokkend leven te krijgen. Laat staan als het om de hogere voltages gaat……..  Gebruik altijd wandcontactdozen (stopcontacten) met “aarde” of dubbel geaarde apparatuur. Zelf knutselen met elektronica en elektrotechnische oplossingen? Weet wat je doet! Twijfel je waar je nu eigenlijk mee bezig bent? Vraag het de handige buurman, (Als die er echt verstand van heeft) of ga naar de vakhandel. U leeft maar één keer, en hopelijk lang. 

Een soldeerbout is HEET! Als je je toch brand (en dat zal gaan gebeuren): water, water, water…en de rest komt later. Koel even je gebarbequede vingers onder lauw water voor een paar minuten, en als je denkt dat je voldoende tijd hebt gekoeld…. ga dan nog even een minuutje door. Boven je hoofd solderen (even onder de modelbaan een draadje braden) is ook een afrader. Die hete soldeerklodder wil graag IN je oog vallen. Ik weet niet waarom, maar het ding heeft echt een voorliefde voor oogbollen. 

 Aan de slag met boormachine en frees? Let op die stropdas (die wil graag IN de boormachine), en op die mooie blote benen (zomer, zolder, heet!) waar metaaldeeltjes graag even in willen verdwijnen. Ja, omkleden kost even tijd…maar die metaaldeeltjes uit je vlees trekken kost ook tijd.

Wat verlichting boven je werktafel doet wonderen. Je zit dan niet te snel lekker dicht op dat scherpe mesje te kijken tijdens het snijden….. oeps…. en het werkt ook nog eens lekkerder. Een TL bakje kost weinig geld, en scheelt weer een vinger of twee.