Średzka Kolej Powiatowa
Polen = Smalspoor. Overal en nergens bevinden zich echte pareltjes met smalspoormusea waar de tijd echt stil heeft gestaan. Deze keer een bezoekje aan het Średzka-districtsspoorweg museum.
Waar in veel landen de musea te mooi zijn om nog echt waar te zijn is dit nog zoals het ooit was. Overal en nergens spullen, de olie komt uit de grond (of zakt er weer in), maar…. alles wordt nog gebruikt zoals het ooit was! Laten we om die sfeer te begrijpen eens beginnen met deze plaatjes:



En bij een smalspoormuseum horen natuurlijk ook treinen. Laten we eens beginnen met de WMC motortrolley (rechts op de foto) die ook echt wordt gebruikt voor baanonderhoud. Terwijl wij er waren werd er gewerkt aan een wissel en de WMC-003 was vol in gebruik waarvoor die gebouwd is. Het werd geproduceerd in 1982 in de werkplaatsen van de Bydgosko-Wyrzyskie Koleje Dojazdowe in Koronowo. Hij wordt aangedreven door de Andoria 4C-90 dieselmotor, waardoor hij tot 8 personen in de passagierscabine en tot 2 ton vracht in de laadbak en op de oplegger kan vervoeren.
Links op de foto zien we een sneeuwschuiver die gebouwd is in 1959 op basis van een twee-assige gesloten goederenwagen. Deze is momenteel buiten dienst:

Verder vind je overal en nergens op het terrein werkwagens. In dit geval een aantal rolbock wagens (om normaalspoor wagens te vervoeren op smalspoor), die nu gebruikt worden om rails te vervoeren voor baanonderhoud:

En jawel, de enige echte Thomas…. nou ja, een echte locomotief is het niet… het is een tankwagen die gebruikt wordt als sproeiwagen tegen onkruid. Leuk gedaan toch?!

En wees gerust, het kan ook serieuzer. Onderstaand één van de Px48-stoomlocomotieven gebouwd in Chrzanów. Het is een vierassige tweecilinderlocomotief, aangedreven door oververhitte stoom, ontworpen om te rijden op een spoor met een spoorbreedte van 750 mm. De kolen- en waterreserves in de tender zijn respectievelijk 4 t en 6 m 3 , waardoor het mogelijk is om een trein van 300 t over een afstand van 65 km te laten rijden zonder te hoeven tanken.
In de jaren 1950-1955 werden in totaal 118 locomotieven van deze serie geproduceerd, waarvan de meeste naar de Poolse Staatsspoorwegen en de rest naar de industrie gingen.
Dit is stoomlocomotief nummer 1756 uit 1951. Deze is sinds 1981 in Środa gestationeerd en bleef tot 2014 in actieve dienst. Na een grote reparatie van bijna drie jaar, inclusief een interne revisie van de ketel en een volledige regeneratie van het aandrijf- en tandwielsysteem, keerde de locomotief eind zomer 2017 weer in actieve dienst. De machine reed zijn eerste toeristentrein op 9 september 2017 en is sindsdien het basistractievoertuig van Średzka Kolej Powiatowa.

Naast de Px48 stond de Wls150 diesellocomotief. Dit waren de eerste in serie geproduceerde diesellocomotieven voor smalspoorbanen in Polen. Tussen 1960 en 1969 werden in totaal 144 locomotieven geproduceerd voor spoorbreedtes 750, 785 en 900 mm. 28 voertuigen gingen naar PKP, waar ze werden gemarkeerd met de Lyd1-serie.
De locomotief wordt aangedreven door een 150 PK Wola 5DSR150 zescilinder lijn dieselmotor. De aandrijfkracht wordt via een mechanische overbrenging, blinde as en spanten overgebracht op drie wielstellen. Het dienstgewicht van de locomotief is 18 ton en de ontwerpsnelheid is 30 km/u.
Gestationeerd in Środa Wielkopolska sinds 1998, locomotief nummer 210 komt uit 1967. Deze locomotief wordt regelmatig ingezet:

Als volgende lok stellen we je graag voor aan de Lyd2-63. Deze diesellocomotieven van het type L30H zijn vervaardigd door Roemeense fabrieken 23. August “FAUR” uit Boekarest.
De locomotief wordt aangedreven door een hogedruk dieselmotor en de aandrijving wordt via een hydraulische overbrenging overgebracht op de blinde as, vanwaar deze via drijfstangen wordt overgebracht op drie wielstellen. Het dienstgewicht van de locomotief is 24 ton en de ontwerpsnelheid, beperkt door de eenvoudige constructie van het chassis met een aanzienlijk gewicht, is 25 km/u.
De Lyd2-63 locomotief gestationeerd op Średzka Kolej Powiatowa werd in 1981 gebouwd voor een spoorbreedte van 600 mm. Ze heeft bijna haar hele carrière gewerkt aan de nu niet meer bestaande smalspoorbaan van Witaszyce naar Zagórów. Begin 2020 werd hij naar Środa Wlkp. gebracht en na een reparatie van twee jaar, inclusief omgebouwd tot een spoor van 750 mm, in het voorjaar van 2022 weer in het verkeer gebracht. Wat een pareltje.

Oh ja, het mooiste van het museum? De gemoedelijkheid waarmee alles gaat. Op de website stond dat het geopend was, maar de kassa was gesloten. Maar geen probleem, kijk rustig rond, natuurlijk mag je in de loods, natuurlijk mag je in de locomotief klimmen, natuurlijk mag je… Heerlijk.
In de loodsen werd hard gewerkt aan een restauratie van een aantal rijtuigen en ook stond de Px48-1920 binnen. En ja, ook die is in bedrijf.

Al met al een heerlijk museum met geweldige medewerkers. Als je erheen gaat, neem niet je schoenen met naaldhakken mee, geef een gift aan het museum, doe een treinritje als het kan (en betaal naast je kaartje ook een gift) en geniet van al het moois en leer vooraf een paar woorden Pools zodat je vriendelijk “hallo” kunt zeggen.
Voor meer info, zie: http://sredzkakolejpowiatowa.pl/ en geniet van het bezoek als je erheen kunt gaan.
