Spoorweggeschut en gepantserde treinen.
Een bijzonder stukje spoorweg geschiedenis is de categorie Spoorweggeschut en gepantserde treinen. Daar is niet zoveel meer van over, maar soms vindt je toch nog stukjes ervan terug dwars door heel Europa heen.
Laten we beginnen met deze gepantserde locomotief. Deze diesellocomotief is gebouwd in 1942 voor de Wehrmacht door de Berliner Maschinenbau (Schwartzkopff). Er zijn er maar drie gemaakt. Deze locomotief was de zwaarste die ingezet is door de Wehrmacht in de 2e wereldoorlog. In 1944 is de locomotief buitgemaakt door de Russische troepen in het Zuidoosten van Polen en is daarna overgedragen aan de Poolse strijdkrachten waar die actief is geweest tot einde 1960. In 1974 is hij daarop in een museum in Warschau terecht gekomen.
Het gevaarte heeft 12 assen, twee 76mm stuks geschut, heeft een lengte van 22.5 Meter, breedte van 3.20 Meter, en heeft 550 PK. De motor is een MAN Dieselmotor met een Voith hydraulische overbrenging. Het beest weegt 200 Ton wat door het Panzer van 80mm niet echt vreemd te noemen is.
In hetzelfde museum in Warschau staat dit spoorweggeschut wat die getrokken materieel is.
Dit van oorsprong Russische geschut is door de Duitsers in de 2e wereldoorlog herbouwd. In de zomer van 1944 is de wagen door de russen veroverd en daarna (voor zover bekend) door hun ingezet in een provisorisch ingezette gepantserde trein in de regio Bieszczady-gebergte tussen 1945 en 1947. (Dit is een bergketen die loopt van het uiterste zuidoosten van Polen en het noordoosten van Slowakije tot het westen van Oekraïne.)
In 1974 is de wagen in het bezit gekomen van het spoorwegmuseum in Warschau. Het is de enige Poolse gepantserde wagen die nog bestaat. Het geheel staat op 4 assen, weegt 60 Ton (Het pantser is tussen de 50 en 80mm dik) en is voorzien van 2 houwitsers van 100mm die geplaatst zijn in twee torens, twee stuk luchtdoel machinegeweren van 7.92mm en vier machinegeweren type MG34 met een kaliber van 7.92mm.
Binnen in het museum is nog een model van het geheel aanwezig waar ook wordt uitgelegd hoe het geheel werkte en waar ze ingezet zijn geweest.
Over modellen gesproken.. vaak is er niets over gebleven van het spul en al wat dan rest is hoogstens nog een foto of een model wat door iemand is gebouwd. Deze kwam ik tegen in Budapest maar verdere info ontbrak helaas.
In Bratislava leek het helaas niet veel beter te zijn om nog wat te vinden want het enige wat we eerst konden vinden was alleen dit model in het algemene transportmuseum… Maar…..
Dit kwam ik tegen in het spoorwegmuseum in Bratislava! Jawel! Deze Duitse gepantserde wagon (bouwjaar circa 1942, fabrikant Linke – Hofmann Breslau) is een commandowagen type BP 42. Als commandowagen was het opgenomen in de gepantserde treinen, samen met een gepantserde locomotief (Zie bijvoorbeeld het exemplaar in Polen), een artilleriewagen (idem) en de nodige infanteriewagens en luchtafweerwagens. De wagen heeft een 15-30 mm dik pantser. De overgangen tussen de andere wagons werden ook beschermd door bepantsering zoals je kunt zien op de foto. Het maakte deel uit van een gestandaardiseerde set van het type BP 42 of BP 44. Het kwam waarschijnlijk uit een trein die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Slowakije reed
Ook stond er in hetzelfde museum een Duitse Transportwagon die gebruikt is voor o.a. tanks en daarna is ingezet door het leger om bijvoorbeeld beschadigde baanoppervlakken te repareren.
Van een VEEL jongere datum is dit vehikel.. Dit is een gepantserde locomotief is gebouwd in 1971 bij de “Duro Dakocíc” fabriek (in Slavonski Brod wat een stad is in wat nu Kroatië heet) naar een licentie van de Jenbacher Werke uit Oostenrijk.
Twintig jaar daarna is het omgebouwd door dezelfde fabriek voor oorlogsdoeleinden en versterkt met 20mm gepantserd staal. Er zaten acht kijkgaten in om nog iets naar buiten te kunnen kijken. Deze gepantserde locomotief is ingezet tijdens de Joegoslavië oorlog en heeft als bijnaam de “Dakovic Locomotief”. De maximum snelheid was 45 km per uur, het geheel had een vermogen van 397kW, weegt 4400KG en heeft een lengte van 7,5 Meter.
Van een HEEL ander kaliber is dit monster wat in Frankrijk staat. Dit is een Krupp K5 spoorwegkanon wat is gebruikt tijdens de 2e wereldoorlog. Dit gevaarte is een 280mm kanon op rails en vuurde een granaat van 255 kg af over een afstand van bijna 70 km. Met een gewicht van 120 ton (inclusief treinonderstel) en een lengte van 32 meter is het absoluut indrukwekkend. Ze zijn dwars door heel Europa ingezet en een aantal is zelfs tot in Nederland gekomen aan het eind van de 2e Wereldoolog.
De oorsprong van de K5 die in Frankrijk staat is onbekend en n.a.w is deze samengesteld uit verschillende overblijfselen. De naam Leopold hoort in ieder geval niet op dit kanon, want de echte Leopold staat in Amerika in een Museum.
En dat niet alles lomp en groot hoeft te zijn kwam ik tegen in Pivka (Slovenië). Afweergeschut, Duits en ingezet in de 2e wereldoorlog. Via veel omzwervingen achtergelaten in de regio en is nu deel van een militaire trein die in een museum staat.
En aan de kop van de trein staat een.. welbekende BR52 Oorlogslocomotief. Deze Duitse militaire stoomlocomotief uit het tijdperk van de Tweede Wereldoorlog weegt 95 ton en is 23 meter lang. Deze loks zijn speciaal geconstrueerd en geproduceerd om de Duitse oorlogsmachine te dienen, maar later zijn ze door heel Europa ingezet geweest voor een vreedzamer doel. De specifieke locomotief is na de 2e wereldoorlog aangekomen (in het kader van herstelbetaling) in voormalig Joegoslavië en omgenummerd naar nummer 33-110. Dit was ook de laatste stoomlocomotief in Slovenië die tot zijn pensionering in 1978 voor het gewone spoorwegverkeer wordt gebruikt. En zo kwam toch nog iets goeds van al dat oorlogsgeweld…
