Ballast leggen met houtlijm en alternatieven: stap-voor-stap handleiding voor modelspoor

Na een uitleg om je rails te ballasten met verf bij deze een uitleg hoe je ballast kunt leggen met houtlijm….en……er zijn nog betere alternatieven!

Waarom ballast leggen met houtlijm?

Alhoewel het ballasten met verf erg makkelijk is en supersnel gaat, kleeft er één nadeel aan waar je in de N schaal n.a.w. geen problemen mee hebt, maar in H0 wel optisch tegen een grens aan kunt lopen: de dikte van de ballast. Met de houtlijm methode kun je een dikke laag ballast leggen op en tussen je sporen, wat met verf niet kan. Een nadeel van de houtlijm methodiek is de bewerkelijkheid (kost meer tijd) en het inwassen van de wissels is lastiger.

Soorten plaksels om te ballasten

Er zijn (grofweg) drie soorten “plaksels” om te ballasten die we hebben gebruikt:

• Houtlijm: Verdun de houtlijm (de standaard witte houtlijm en NIET de PU varianten) in een 1:1 verhouding met water en voeg een druppel wasmiddel toe. Dit verwijdert de oppervlakte spanning van het water waardoor de mix makkelijk tussen de rails zakt.
• Boekbinderslijm: Plakt net zo goed als houtlijm, blijft flexibeler (houtlijm wordt hard) en is goedkoper. Boekbinderslijm is te koop in de algemene hobbywinkel (Pipoos e.d.) Je moet het nog wel steeds verdunnen met water en wat afwasmiddel toevoegen.
• (Muur)Voorstrijkmiddel: Plakt net zo goed als de verdunde houtlijm mix, blijft flexibeler (houtlijm wordt hard) en is enorm goedkoop. Te koop bij de bouwmarkt (Gamma, Praxis e.d.) Verdunnen e.d. is niet nodig en het is dus kant-en-klaar te gebruiken. Wil je het later weer losmaken? Het lost prima op met spiritus. Om die reden onze grote(!) favoriet.

Tips voor het ballasten met houtlijm

Ballasten op een poreuze ondergrond is ons trouwens slecht bevallen. Hout gaat prima, geluidsdempende ondervloeren zuigen alles op waardoor de ballast niet lekker plakt. Voorbereiden met grondverf is dan aan te raden.

Aangezien foto’s meer zeggen dan woorden, bij deze wat foto’s van het maken van de bouw van mijn foto dijkje. Het moet een landelijk spoortje worden, vooral niet te netjes maar wel stevig in de ballast. Om die reden was de Fleischmann Profi rails daarvoor geen oplossing. (veel te netjes)

Leg je spoor op de juiste plek en zet dat vast met spelden o.i.d.

Permanent vastzetten met spijkers is overbodig, straks zit alles mooi vast met de houtlijm / muurvoorstrijk en zonder de spijkers is het ook wat stiller.

Als alles op de juiste plek zit strooi je de losse ballast op de rails.

Verwijder met een kwastje voorzichtig alle ballast die op de verkeerde plekken ligt. De kleine steentjes / korrels willen graag alle kanten op springen, dus geduld is wel een schone zaak.

Met een latje / liniaal kun je de ballast in een rechte lijn leggen naast de rails als je dat wilt. Werk secuur, je hebt er straks een hoop plezier van. In dit voorbeeld moet het een rommelig buurtspoortje worden, maar als je een strakke spoorbaan wilt maken heb je er echt wel even werk aan om alles netjes recht te krijgen.

Als alle steentjes op de juiste plek liggen is de volgende stap met een plantenspuit (o.i.d.) alles even nat te maken door er in een nevel overheen te spuiten. Daardoor trekt de lijm er straks makkelijker in en voorkomt frustraties. Als je alles met een plantenspuit nat hebt gemaakt (niet te) druppel je met een druppelaar (een euro bij de drogist) voorzichtig alles goed in met het plakmiddel. Roer je lijm / plaksel nog wel even GOED door voor gebruik, als het niet goed gemixt is heb je de kans dat de verhouding bovenin je bekertje teveel water bevat, dus niet goed plakt…..

Maak alles GOED nat, het droogt toch wel. Je zult nu ook zien dat sommige ballast steentjes geverfd blijken te zijn en de kleuren dus helaas wel eens gaan uitlopen. 🙁

Laat alles nu minimaal 24 uur drogen en verwijder met een krabbertje o.i.d. alle steentjes die toch op de verkeerde plek terecht zijn gekomen, vooral aan de binnenkant van het spoor wil je ze niet hebben. Ook zul je zien dat de ballast op sommige plekken toch niet goed vast is komen te zitten en werk dat even bij (en weer 24 uur wachten).

Als alles goed droog is kunnen de spelden eruit en zit je spoor muurvast.

En dat is alles. Je hebt nu je rails in de ballast liggen en kunt alles gaan afwerken. Desnoods nog even bijwerken met wat kleurtjes en klaar is je spoor.

En dan natuurlijk nog even afwerken met wat gras en klaar is het lokaalspoortje voor de fotodijk. Lekker simpel, zo klaar en niet de standaard veel te strakke rails die je altijd koopt:

Heb je vragen of wil je weten hoe ik het precies gedaan heb? Laat dan gerust een berichtje achter in de comments.