Verlichting in rijtuigen bouwen

Ken je het probleem? Knipperende verlichting in je rijtuigen. Razend irritant, maar toch makkelijk te verhelpen.

Het probleem met de flikkerende verlichting zit hem primair in de stroomafname van de wagons / rijtuigen. De contactjes op de assen mogen niet te strak zitten (want dan draaien de wielen niet meer), maar ook niet te los. (want dan gaan de lampjes weer onregelmatig knipperen.

Zelfs nieuw uit de doos is het vaak al een probleem, laat staan als de asjes wat vuiler worden. Die sleepcontactjes kun je trouwens ook los kopen  bij de goede modelspoorwinkel.

Om die reden hebben we de verlichting in de rijtuigen en wagons er zelfs al eens allemaal uitgehaald. Liever geen verlichting dan een ongewenste disco. Maar goed… met dank aan Dick hebben we eindelijk een makkelijke en goed werkende oplossing gevonden voor dit probleem. En het kost ook nog eens weinig. Men neme een ledstrip (action), condensator, gelijkrichter en een weerstandje.

Laten we beginnen met de condensator. Dat is eigenlijk de oplossing. Een condensator is niets anders dan een soort van batterij die heel kort een spanning kan vasthouden als die even wegvalt. Dat kan die niet lang, maar wel lang genoeg om het knipperen te voorkomen. Die condensator moet qua opslag capaciteit groot genoeg zijn, maar qua fysieke ruimte weer klein genoeg om in een wagon gebouwd te kunnen worden. Die dingen zijn er (grofweg) in 2 soorten voor dit doel. Een SMD tantaal en een standaard elektrolytische condensator.
De SMD versie is het kleinste. In dit geval is heeft die een diameter van 8 mm en een lengte van 10.2 mm. En dat past makkelijk in een wagentje. Het solderen van dat kleine pruts is wat lastiger en de verkrijgbaarheid bij de winkel om de hoek wat lastiger. Online zijn ze echter prima te vinden en kosten ze rond de € 0,43 per stuk. Qua opslag capaciteit is een waarde rond de 220uf voldoende. (met een maximale spanning van 25v is voldoende) Meer is altijd beter, dus als je er (bijvoorbeeld een 440uf in kunt drukken is dat beter, maar niet altijd noodzakelijk. Kleiner wordt al wel sneller een probleem. 

Een andere optie is een standaard elektrolytische condensator die goedkoper is (€ 0,27 per stuk ) maar ook groter qua fysieke maat. Het scheelt qua ruimte ongeveer de helft. Als ruimte geen probleem is kun je dus rustig de standaard condensator aanhouden, anders is een SMD versie aan te bevelen.

Let bij het aansluiten van het ding wel op de + en de -, die staan duidelijk aangegeven.
En daarmee komen we op het tweede stukje elektronica: de gelijkrichter. Want als je trein (bij 2 rail gelijkspanning) de andere kant op rijdt draaien ook de + en de – om op je modelbaan. En die condensator zegt dan…. Poef. (en als ze poef zeggen stinken ze ook naar rotte eieren trouwens)

Om er zeker van te zijn dat de + en de – dus altijd gelijk blijven zijn we een gelijkrichter nodig. Ook die zijn er in verschillende groottes, maar in dit geval doet de elektronische waarde er niet zoveel toe. Ze kosten ergens rond de 50 Cent dus ook niet echt spannend. Als het ding maar past in je wagentje is het al snel voldoende. Die ledstrip trekt zo weinig dat bijna alles wel volstaat. Voor de foto hebben we het voorbeeld genomen van een relatief grote gelijkrichter waarop duidelijk de + en de – staan afgebeeld. Bij de ~ tekentjes sluit je de baanspanning aan. Je kunt ook rustig een SMD gelijkrichter nemen, die zijn een stuk kleiner. (Maar ook weer wat lastiger te solderen)

En dan zijn we nog een led strip nodig. Bij de action kosten die dingen rond de 13 Euro voor 5 meter. Ook bij die led strip moet je even opletten dat je de + en de – goed aansluit trouwens. Het staat duidelijk op de strip dus even goed kijken. De voeding en afstandsbediening ben je niet nodig, die kunnen in de rommelbak voor een ander project.

Ze zijn in te korten (op de ledstrip staat een knip streepje waar dat kan) dus met die 5 meter kun je aardig wat rijtuigen voorzien van verlichting.

Nu hebben we dus een soort van batterij (de condensator), de lampjes (led strip) en iets wat er voor zorgt dat de + en de – altijd aan de goede kant blijven. (gelijkrichter). 

Nu is alleen niet altijd de spanning op de rails gelijk. En al helemaal niet als het om een digitale spanning gaat. Daar is de spanning al snel meer dan 12 Volt en aangezien je ledstrip maximaal 12 volt aan kan moeten we daar ook iets aan doen. Daarvoor zijn we een weerstandje nodig die voor die ledstrip komt te zitten. Hou een waarde aan rond de 4K7 Ohm (4700 Ohm dus) met een vermogen van een ¼ watt aan en dan heb je voldoende. Daarmee brand je ledstrip niet op volle kracht en blijft het allemaal ook heel. Een kleinere weerstand kan, maar dan wordt het al snel te fel.

En dat is het. Als je het geheel zoals onderstaand in het schema in elkaar bakt ben je met een paar minuten klaar.

Echt ingewikkeld solderen is nergens voor nodig. Van Dick kregen we de onderstaande foto’s van zijn werkje en zoals je ziet valt het allemaal 100% mee. Houdt alleen de + en de – overal goed in de gaten en dan kan het niet fout gaan.

We wensen iedereen veel plezier met bouwen!