Oplossingen voor keerlus problemen met de modelbaan.
Een “probleem” wat je met een modelspoorbaan kunt krijgen zijn de keerlussen. Een keerlus is een rondlopend spoor waar je de treinen kunt laten keren en op hetzelfde spoor weer terug kunt laten rijden.
Keerlussen: met 3 rail (algemeen bekend als Marklin) heb je daar geen enkel probleem mee, maar in 2 rail wel. Ook in het NProject zit een keerlus waar een oplossing voor moest komen:
Maakt niets uit of je digitaal of conventioneel rijdt, zodra je een keerlus maakt loop je tegen dit probleem aan. Nou ja….probleem….het is makkelijk op te lossen, dus eerlijk gezegd snap ik het probleem niet echt. Daarom een uitleg hoe je er makkelijk af komt.
Aangezien de tekening zoals die hierboven staat wellicht wat rommelig kan overkomen, nog een even ter verduidelijking een schema met daarin de kortsluiting aangegeven:
Als je de rode + rails volgt zie je dat die in de keerlus de blauwe – rail raakt, ongeacht het stand van de wissel. (of is het nu de stand van het wissel?) Oftewel: kortsluiting in je modelbaan. Ja, je zou het op kunnen lossen door in het midden de rails door te slijpen, maar als er een locomotief over dat gemaakte “gat” heen staat heb je toch weer een kortsluiting.
Aangezien een keerlus wel de mogelijkheden vergroot zijn er een aantal simpele oplossingen voor.
Keerlus oplossing voor de standaard (niet digitaal) modeltreinen:
De oplossing voor een conventionele gelijkspanningsbaan maak je met een paar simpele diodes waarmee je een bruggelijkrichter maakt. Klinkt moeilijk = makkelijk. Een nadeel van de bovenstaande oplossing is dat je locomotief kort stil moet staan (als je de spanning ompoolt), maar m.i. is dat niet echt een probleem. (bij digitaal speelt dit “probleem” niet)
Slijp de sporen in de keerlus direct na het wissel door:
Maak een bruggelijkrichter m.b.v. 4 diodes type 1N4002. Deze zijn te koop bij een elektronica winkel en kosten (niet schrikken!) ongeveer 2,50 per 100 (inderdaad honderd…) stuks. Een diode heeft 2 kanten, een catode en een anode. Snap je dat niet? Is ook even niet belangrijk, gewoon de plaatjes goed bekijken. Aan één kant van de echte diode zit een streepje, dat is de cathode. Schematisch is dat de kant waar de pijl heenwijst.
Je verbind de 4 diodes m.b.v. onderstaand schema:
Dan moet je dus zoiets in elkaar hebben gezet. Solderen is prima, maar wil of kun je niet solderen? Gebruik dan wat kroonsteentjes om de boel aan elkaar te zetten. Let op het streepje wat “uit het midden” is geplaatst en houdt dat netjes aan:
Een andere optie is een bruggelijkrichter compleet te kopen in de winkel met een waarde gelijk aan de 1N4002. Een kant en klare gelijkrichten kost één a twee Euro. Een nadeel ervan is dat de pootjes soms te kort zijn om er lekker draden aan te solderen, vandaar de voorkeur voor 4 losse diode’s waardoor je flink wat soldeer of schroefruimte hebt. (In elkaar zetten met 4 kroonstenen werkt dus ook prima)
Voed de sporen in de keerlus d.m.v. de bruggelijkrichter gemaakt van de diodes met onderstaand schema:
Als je dat als foto zou bekijken heb je dus dit gemaakt met een zelfgemaakte gelijkrichter:
Zodra je trein nu helemaal(!) in de keerlus staat draai je de transformator knop de andere kant op en…..je trein blijft gewoon dezelfde kant oprijden naar de andere kant van de keerlus zonder kortsluiting te veroorzaken!
De theoretische werking laat ik lekker achterwege. Het werkt, en dat is m.i. het voornaamste. Bang om zelf aan de slag te gaan met deze schakeling? Koop dan een simpel keerlus garnituurtje van Fleischmann (artikel nummer xxx in H0 en xxxx voor schaal N) en klaar ben je. Stuk(je) duurder (rond de xxx Euro), maar voldoet ook prima. Wel heb je dan 2 overwegen waar je wellicht niet op zat te wachten op die plek, maar dat is dan een gegeven.
Een andere oplossing voor 2 rail is met een relais en wat simpele electronica. Op deze pagina (klik) hebben een complete uitleg geplaatst over deze (goed werkende) oplossing.
Lenz LK100:
Waar je bij de keerlus in een conventionele omgeving zelf makkelijk wat in elkaar kunt zetten is dit met digitaal iets anders: makkelijker (he? Kan het nog makkelijker dan?), maar wel duurder.
De firma Lenz verkoopt een speciale keerlus module die alles voor je oplost: de LK100.
Deze poolt de spanning in de keerlus om zodra er een kortsluiting wordt gedetecteerd. Simpel aansluiten volgens onderstaand schema is voldoende.
Wel moet je soms de LK100 nog wat afstellen d.m.v. de potmeter die aan de zijkant zit (iets draaien) om de werking goed te krijgen, maar daarna heb je er helemaal geen omkijken meer naar. Een groot voordeel is m.i. dat de locomotief gewoon doorrijdt, zonder dat je de regelaar de andere kant op hoeft te draaien, gelijk de conventionele oplossing. En eerlijk is eerlijk: de LK100 bevalt aan deze kant erg goed. Geen omkijken naar, en werkt alweer jaren probleemloos op één van de banen.
Één theoretisch(!) nadeel is wel dat de spanning wordt omgekeerd op het moment dat er een kortsluiting is gedetecteerd. Aangezien een kortsluiting theoretisch niet “hoort” is er ook een andere oplossing bedacht door Patrick Smout:
De Ultieme Keerlusmodule:
Deze oplossing (alleen voor DCC te gebruiken) die bedacht is door Patrick Smout komt er simpelweg op neer dat er geen(!) kortsluiting optreed, en de keerlus omschakelt voordat(!) die kortsluiting plaatsvindt. Zelf hebben we een compleet gebouwde printje aangeschaft via Wim en het werkt inderdaad goed.
