Hoe hoog moet een modelbaan zijn?

Tijdens het maken van de nieuwe modelbaan kwam ook weer de vraag: hoe hoog moet de modelbaan op zijn poten staan? Welke hoogte is goed voor de kijker en de maker van de treinbaan?

Onze vorige treinbaan stond op standaard bokjes van (ongeveer) 75 centimeter hoogte. Met de treinbaan daarop kwam het geheel op een hoogte van 80 centimeter:

Die hoogte hadden we niet echt bewust gekozen. De poten waren gemaakt van standaard schilderbokjes dus daarmee was de hoogte bepaald. Op zichzelf leek dat een prima hoogte. Ook de (bijvoorbeeld) eetkamertafel heeft veelal die hoogte dus waarom niet? De voordelen waren natuurlijk de poten (standaard) en de hoogte die je met het werken hebt. Ook tijdens beurzen is het voordeel dat de tafel (in verhouding tot veel andere modelbanen) laag staat dus prima te bekijken door kinderen en (bijvoorbeeld) bezoekers in rolstoelen. 

Toch hebben we na een aantal jaren ook wel de nadelen ondervonden. Allereerst bekijk je alles vanaf “vogelperspectief”. Dwz dat je alles heel duidelijk vanaf de bovenkant bekijkt en je minder diepte werking ervaart tijdens het kijken. 

Ook het bedienen van de baan was (achteraf gezien) wel erg laag. Je rug wordt er niet beter van als je een aantal dagen veel moet buigen en bukken om de boel draaiend te houden.

Daarmee is dus (voor ons) de minimale hoogte wel bepaald die bruikbaar is voor een modelbaan: 75 centimeter. Lager kan natuurlijk altijd, maar beter werkbaar… voor ons niet. 

Bij de bouw van de nieuwe modelbaan zijn we dus opzoek gegaan naar een nieuwe hoogte…..  Bij het bekijken van wat modelbanen op beurzen kwam daar een gemiddelde uit van 110 centimeter:

Om mee te werken bevalt ons deze hoogte beter. Je rug heeft minder te leiden van het bukken en strekken en je hebt het allemaal wat meer op “biertafel hoogte” staan. Net wat meer relaxed. Een ander voordeel is dat (als je op wat meer afstand staat te kijken als bezoeker) je meer diepte werking ervaart. Je kijkt wat meer richting “kikkerperspectief” en wat minder “vogelperspectief”. De modelbaan lijkt daardoor realistischer voor de kijkers naar de modelbaan. Maar ieder voordeel heeft zijn nadeel….. In bovenstaand plaatje zie je een volwassen persoon direct naast de modelbaan… een kind kijkt er echter heel anders naar..  :

Zoals je kunt zien is het voor de kleinere mensen nu allemaal wel op “kikkerperspectief”, maar als je niet oppast is het nu al snel te hoog voor een aantal bezoekers geworden. De baan is voor volwassenen nu “spannender” geworden, voor de kinderen….. die zien soms niets meer. Natuurlijk is dit op te lossen door opstapjes of kistjes, maar het is wel iets om rekening mee te houden. Daarmee hebben we ook direct de maximale hoogte wel bepaald: 110 centimeter is een redelijk gemiddelde waarmee je een goede mix hebt tussen kijkplezier, spanning qua dieptewerking, werkgemak en niet teveel bezoekers wegjaagt met een te hoge opstelling:

Een ander voordeel is dat je met deze hoogte makkelijker een kijkdoos effect kunt maken m.b.v van een Frieslijst. Het hoogteverschil tussen de bovenkant van de modelbaan en de onderkant van de frieslijst is bij ons (ongeveer) 50 centimeter. Het eindeffect is een heel mooi kijkdoos effect:

Maakt het allemaal nog spannender om naar te kijken. Wel een nadeel: nu moet je niet alleen de poten van de modelbaan meenemen naar een beurs, maar ook een opstapje voor de kinderen en de frieslijstconstructie…. Maar het eindeffect: naar ons idee mooier en spannender om naar te kijken:

Onze eindconclusie: voor thuis is een modelbaan van +/- 80 centimeter goed te doen. De keukentafel is net zo hoog, dus qua werkblad voldoet het goed. Heb je echter plannen om er ooit eens mee op een beurs te gaan staan, of wil je met wat meer diepte in je modelbaan kunnen kijken waardoor het kijkplezier ook wat spannender wordt? Kies dan liever voor een hoogte boven de 100 centimeter. Net even wat spannender, net even staand wat relaxter werken.