Beginnen met de modeltreinen en modelspoor hobby
Het spreekwoord luidt: “alle begin is moeilijk”, maar is dat met het starten met modelspoor ook zo? Welke stappen zou je kunnen nemen, en waar moet je als starter met een modeltrein op letten?
Gefeliciteerd! U hebt een leuke hobby gevonden om mee te starten. Om het wellicht wat makkelijker te maken hebben we de tien meest belangrijke stappen hier neergezet. MOET je die stappen volgen? Nee, natuurlijk niet. (Punt) Het is je eigen modelbaan, dus doe lekker wat je er zelf mee wilt doen. Is het verstandig om onderstaand toch eens goed door te lezen? Ja. Er zitten zeker een paar aanraders bij die m.i. nuttig zijn:
- Waar wilt u de modelbaan bouwen?
- Mag het eens een andere vorm hebben?
- Schaal en spoorsoort
- Thema en tijdperk
- Waarheen leidt de spoorweg
- Landschaps keuze
- Keuze in stations
- Helling
- Bochten en kronkels
- Een ontwerp maken
- Start set of niet?
Waar wilt u de modelbaan bouwen?
Modeltreinen, inderdaad erg mooi, maar waar wilt u de modelbaan gaan bouwen? Schuur, zolder of een module baan die u ergens een aantal malen per jaar kunt opbouwen. Denk eens GOED na over die keuze.
Een grote zolder is erg mooi (zou het graag willen hebben), maar wil je echt zo groot beginnen? Misschien is het wel zo leuk om eerst in een hoek van de zolder een mooie baan te maken en die laten uit te breiden met nieuwe stukken. Dan komt er ook nog eens iets af, en kunt u ook binnen een niet al te lange tijd al genieten van uw inspanningen.
Minder ruimte? Geen enkel probleem. Start gewoon eens met het bouwen van modules waarop u de baan kunt bouwen. U rijdt ermee wanneer u wilt en als je lekker aan de slag wilt kunt u één stuk op de keukentafel leggen om daarmee aan de slag te gaan.
En…..u gaat nooit meer verhuizen zegt u? Echt niet? Daarom is de aanrader om een modelbaan ALTIJD demontabel te maken / in module vorm op te bouwen. Voorkomt later de bekende zaag geluiden als u gaat verhuizen……. Meer over het maken van modules kunt u hier (klik) lezen.
Rond, vierkant of een driehoek:
Echt waar, er zijn meer vormen dan de eeuwige rechthoek. Bedenk eens een andere vorm voor je modelbaan, dat biedt vaak erg leuke inzichten.
Nu u weet hoeveel ruimte u beschikbaar hebt is het wellicht ook eens een idee om te kijken naar de schaal waarin u wilt gaan rijden en welke rails daarvoor beschikbaar zijn. Speciaal daarvoor hebben we een aantal pagina’s met informatie over deze keuze geplaatst:
Tip: altijd lezen! Ook als u al heel zeker wist te gaan rijden in H0 of N… wellicht vindt u toch nog een andere insteek.
Een speelgoed baantje is in het begin leuk, maar een echte modelbaan toch wel even leuker. (punt) Bedenk eens een scenario wat zich zou moeten afspelen op u modelbaan. Wanneer (jaar) speelt het zich af, en waar? (land) Vindt je het leuk om hoge bergen te maken op je modelbaan? Dan is een thema “nederland” niet zo geschikt. Wil je hoge snelheidstreinen laten rijden op je modelbaan? Dan is 1950 niet het tijdvak wanneer je eigen verhaal zich gaat afspelen. Lees ook het artikel over de modeltijdperken eens goed door, wellicht geeft je dat wat meer handvaten rondom dit vraagstuk.
Een trein in een rondje laten rijden is even leuk, maar een trein die steeds terugkeert op het beginpunt (zonder tussenstations en andere stop momenten) is na een uurtje echt wel uitgereden. Bedenk daarom goed de reden waarom die trein “waar” rijdt en waarheen die gaat. Wellicht gaat die naar een station “buiten beeld”? Iedere trein die rijdt moet een reden hebben om op moment x daar te zijn. Zodra je gaat nadenken…..wat gaat die trein nu doen, en waarom…. is er iets niet helemaal goed gegaan.
Nu je weet in welk land je trein zich bevindt en in welk jaar, heb je een beeld in welk landschap het zich allemaal gaat afspelen. Maak je landschap zo natuurgetrouw mogelijk. Bekijk veel foto’s online van het voorbeeld en maak dat (inclusief alle rommel) na op je modelbaan. Daardoor wordt het al snel realistischer.
Bovenstaande zaken doorgenomen? Dan weet je nu ook wat voor soort station er werkelijk gaat passen in je baanontwerp. Een groot doorgangsstation was dus wellicht niet haalbaar gebleken dus je kunt je keuze nu nog aanpassen. Wellicht leuker om een zijlijn uit te beelden waar je een klein stationnetje compleet kunt uitbeelden, dan een station van een grote stad terwijl er voor de stad zelf (of de illusie daarvan) geen plek meer is.
Hierover kunnen we kort zijn. MAXIMAAL 4% helling en het liefst minder. Als er een bocht in de zit is zelfs 3% aan te bevelen. Waarom? Dan heb je een mooie sneltrein locomotief gekocht…..komt die niet de helling op met 6 wagons en kun je met 3 wagons de helling nog net halen. Zou jammer zijn als je dit overkomt toch? Een gewaarschuwd mens….. De stelling “de beste helling is geen helling” lijkt wellicht grappig, maar er zit wel een grond van waarheid en zorg in……
Al eens gezien wat de boogstraal is van een echte treinbaan? En ook de R1 bochten van een modelbaan? Inderdaad, die zijn “haaks” te noemen. Sommige materieelsoorten komen er niet eens doorheen, en mooi ziet het er ook niet uit. Gebruik daarom (als het even kan) geen R1 bochten, maar neem de ruimere boogstraal. Hoe “flauwer” hoe mooier en wellicht is het aanleggen met flexibele rails wel het mooiste. Daarmee kun je hele flauwe bochten maken die je met de standaard bochten echt niet kunt realiseren.
2 bochten in tegenovergestelde richting? Leg tussen de 2 stukken ALTIJD een stuk recht spoor. Dit voorkomt ontsporingen.
Een bocht direct na of voor een wissel is eveneens af te raden. Ook daar zou je zeker eerst een stuk rechte rails er tussen moeten zetten om ontsporingen te voorkomen.
Eindelijk…..maak een baanplan:
Maak je baanplan altijd eerst eens op papier of (beter) op een PC. Voorkomt onnodig aangeschafte rails, en “oeps” momenten. Speciaal daarvoor hebben we een pagina geschreven over het maken van een baanplan met de PC. Als je dat baanplan hebt gemaakt is het een goed idee om dit baanplan eens te laten zien aan meer mensen om wat feedback te krijgen over de ideeën.
De startsetjes in de winkel zijn m.i. te vaak geen aanrader. Als je op de modelspoorbeurzen gaat kijken kun je voor hetzelfde of minder(!) geld helemaal zelf een setje samenstellen met de treinen en rails die je mooi vindt. In de meeste startsets vindt je vaak een iets te simpele locomotief en wat eenvoudige wagonnetjes die qua tijdperk soms ook niet eens overeenkomen. Dus ga eerst eens naar een modelspoor beurs en kijk daar eens of je het e.e.a. op een betere manier kunt samenstellen.
We wensen je veel plezier met de eerste stappen in deze mooie hobby en wellicht tot ziens.
Wat ik eigenlijk overal mis is het volgende. Bijna overal wordt uitgelegd hoe je een baan kunt ontwerpen en de rails uitrollen, hellingen maken enz. Waar ik tegenaan loop zijn de punten zoals welke baanvakken zijn nodig want je moet toch van te voren weten waar de isolerende raillassen moeten komen {of slijp je de rails door?}, waar bevestig je de draden aan de rails, wanneer ‘verroest’ je de rails enz. Naar mijn idee doe je dat mogelijk voor het definitief bevestigen. Als herintredende hobbyist met weinig kennis van elektriciteit worstel ik hiermee.
Hoi Jan, probleem is dat het verdelen in blokken vaak afhankelijk is van het digitale systeem wat je gebruikt. Daarom bestaat er niet direct een standaard antwoord voor en is die info alleen te vinden in de handleidingen van de leveranciers… maar eerlijk gezegd zijn die ook niet echt duidelijk. Absoluut een probleem als je begint inderdaad. Tipje: leg een cirkel baan op een plaat en maak een testbaan. Kost je een weekje puzzelen, maar voorkomt later ellende op de grote baan. Je kunt de blokken later ook maken, hoeft niet direct dus maak je daar niet al te druk om. Met een dremel maak je er zo de scheidingen in. Verroesten doe ja pas als laatste actie als de baan al ligt.