Hoe maak je een klimspiraal of helix?

Een klimspiraal is handig om op een klein oppervlak een grotere hoogte te winnen op de modelbaan, of om op groot schaduwstation te maken voor al je treinen. Maar… hoe maak je een klimspiraal?

Eerst wat algemene informatie:

De helling: Hierover kunnen we kort zijn. In een klimspiraal wil je MAXIMAAL 3% helling en het liefst minder. Waarom? Dan heb je een mooie sneltrein locomotief gekocht…..komt die niet de helling op met 6 wagons en kun je met 3 wagons de helling nog net halen. Zou jammer zijn als je dit overkomt toch? Een gewaarschuwd mens…..

De bochten: minimaal R2 (Radius 225,6 in schaal N) en echt niet minder. Onze eigen klimspiraal is ook minimaal R2 en groter en dat gaat met alle locs prima. In de bochten wringen de wielen meer en aangezien de klimspiraal n.a.w. compleet uit bochten bestaat…. is R1 n.a.w. veel te strak waardoor niet alle locs naar boven komen.

Naar boven en naar beneden: gebruik de buitenbocht om naar boven te klimmen en de binnenbocht om te zakken. De binnenbocht heeft een kleinere radius en daar wringen de wielen meer = meer weerstand. Tijdens het dalen is dan minder erg dan tijdens het stijgen…..

En nu aan het bouwen! 

Allereerst ben je hout nodig. Mutliplex van 3mm is prima en alhoewel MDF ook kan zouden we dit toch willen afraden. MDF is zachter, breekt makkelijker af en “werkt” sneller door weersinvloeden. Een klimspiraal is een strak stukje werk en dat wil je niet laten trekken doordat het de ene dag wat vochtiger is dan de andere……. Van dat multiplek maak je trapezium vormige stukken plankjes. Een hele berg plankjes, een enorme grote berg plankjes!

De hoeken van de plankjes zijn allemaal 60 graden. Tip: zoek een echte timmerwerkplaats op en laat ze daar allemaal in een keer zagen. Scheelt je zelf een enorme bult werk en de kans dat zij het direct perfect voor je kunnen maken is heel groot. Een hoek van 60graden lijkt makkelijk, maar valt in de praktijk soms toch wel tegen…. jammer van de plankjes…..

Om het juiste formaat uit te rekenen kun je hier (klik) een super handige excel sheet vinden waarmee je de maten kunt uitrekenen voor die plankjes.  Ben je een beetje goed in de duiste taal? Kijk dan zeker ook eens hier voor een goede uitleg.

Let op: tussen de lagen wil je MINIMAAL de ruimte die is aangegeven in de NEM 102 (klik) en zeker niet minder! Denk daarna ook even dat je er met de handen ook nog goed tussen moet zien te komen…. De treinen zullen ooit ontsporen en dan wil je er nog wel een beetje fatsoenlijk bij kunnen komen. Houdt voor de berekening ook de maat van de eventuele geluidsisolatie in de gaten!

En dan een hele berg moeren, ringen en draadstangen. M6 draadstangen voldoen meestal prima, voor meer stabiliteit is hebben we zelf M8 gekozen. Staat als een huis! Tip: Je koopt de ijzerwaren n.a.w VEEL goedkoper bij een grote echte ijzerhandel en NIET bij de algemene bouwmarkt.

Verder ben je nog witte houtlijm en een grote berg houtklemmen nodig. Kijk even in de bouwmarkt voor de kleinere versie, die koop je per zakje voor een paar euro en heb je straks veel plezier mee.

Leg nu de eerste laag met de trapezium houtjes naast elkaar……

en plak die vervolgens met witte houtlijm en de lijmklemmen op elkaar door er weer een laagje plankjes omgekeerd erop te leggen. Op die manier krijg je een soort van dubbele wafel die zichzelf perfect in bedwang houdt. Om het geheel nog sterker te maken (of om sneller te werken) kun je met een nietpistool de boel natuurlijk ook nog eens extra vastzetten, maar in principe hoeft dat niet.

Je plakt op die manier de hele spiraal laagje voor laagje in elkaar. Mega tip: bouw je spiraal laag voor laag op (inclusief de bevestigingen, rails, aansturing e.d.) en probeer het laag voor laag uit met verschillende treinen. Je kunt er nu nog makkelijk bij en je kunt nu dus ook nog reletief makkelijk aanpassingen (lees: correcties) eruit halen.

Als bevestiging voor de lagen gebruik je dus de draadstangen. Zet in iedere hoek een draadstang en idem (als je een ovaal maakt ipv een circel) op de langere kanten om de 30 a 40 centimeter. Je houtlaag is 2×3=6 mm dik dus kan best wel wat hebben.

Door de draadstangen kun je de lagen perfect op hoogte afstellen en ook achteraf nog weer aanpassingen maken.

Tip: als je een PVC buisje warm maakt aan 1 eind maak je een makkelijke pijpsleutel om de moeren erop te draaien met een accu boormachine. Scheelt je blauwe vingers. Buis warm maken en (nog steeds warm) op een moer drukken als mal: klaar!

Tip: gebruik een kleine ronddraaiende schuurborstel voor de boormachine om de moeren ook snel te verdraaien. Gaat super snel, maar pas op voor de vingers!

Tip: maak voldoende aansluitingen voor de railspanning met een ringleiding. Voorkomt later wellicht een hoop frustraties….

En zo knutsel je in een paar dagen een klimspiraal in elkaar. Herhaling: laag voor laag bouwen en TESTEN! Ra ra hoe zouden we daarachter gekomen zijn……. door schade en schande……

En de laatste tip: flexrails zijn veel goedkoper om te gebruiken maar lastiger om mee te werken. Als je flexrails gaat gebruiken, soldeer die dan her en der aan elkaar vast zodat je langere stukken krijgt (voorkomst spanningsverlies)…maar…….. houdt her en der wel wat ruimte vrij om spoorspatting te voorkomen. Dus alle(!) rails aan elkaar vastsloderen is niet aan te raden!

En zo werkt het. Toch nog een tip? (de aller, aller laatste..) Niet te ingewikkeld over gaan nadenken. Kijk even op de link naar de excel sheet en begin gewoon met bouwen. Het is even een klus, maar je zult snel resultaat zien: